Ortodoncja to sekcja stomatologii zajmująca się korygowaniem i zapobieganiem nieprawidłowościom w pozycji zębów i anomaliom zgryzu. Zazwyczaj powstawanie patologii zgryzu rozpoczyna się w młodym wieku i zdarza się, że pozostaje niezauważone przez rodziców. Przyczynami zaburzeń są złe nawyki, niewłaściwe oddychanie i połykanie, predyspozycje dziedziczne i inne czynniki. Wraz z wiekiem nieprawidłowości zgryzu powiększają się i wymagane staje się leczenia przez kolejne 2 lata. Wczesna korekcja ortodontyczna pozwala uniknąć ekstrakcji zdrowych zębów i prowadzi do dobrych i stabilnych wyników estetycznych. Urządzenia do korekcji zgryzu mają szerokie zastosowanie, z ich pomocą możliwa jest ekspansja lub zmniejszenie łuku zębowego, a także korekta nieprawidłowej pozycji szczęk. Głównym celem tych urządzeń jest skorygowanie anomalii położenia zębów.

Ruchomy aparat ortodontyczny

  Aparat ortodontyczny jest wymiennym lub stałym urządzeniem i, w zależności od leczenia, można go nosić tylko w nocy lub 24 godziny na dobę. Zdejmowane urządzenie jest z reguły płytką z tworzywa sztucznego, która jest wykonywana według indywidualnego projektu i mocowana do zębów za pomocą metalowych urządzeń (klamer). Również, w zależności od obróbki, śruby i sprężyny do różnych celów mogą być zawarte w konstrukcji urządzenia. Aby wyprostować zęby, ramiona drutu, zawiasy i sprężyny są zamontowane w płycie, a jeśli trzeba rozszerzyć uzębienie, pomiędzy połówki płyty jest wkładana śruba rozprężna. Dla najmniejszych pacjentów możliwe jest wykonanie efektownych i ozdobnych aparatów ortodontycznych np. z brokatem.

Wszystkie urządzenia wymienne można podzielić na dwie grupy:

• Pierwsza to urządzenia wymienne z pojedynczą szczęką. Muszą być noszone 20-24 godziny na dobę, aby leczenie zakończyło się sukcesem.
• Druga grupa – dwuczęściowe odłączane urządzenia przeznaczone do noszenia w domu i na noc. Muszą być noszone, co najmniej 12-14 godzin dziennie.

  Skuteczność leczenia dzieci zależy bezpośrednio od regularnego i prawidłowego noszenia urządzeń, dlatego do osiągnięcia rezultatu konieczna jest kontrola rodzicielska. Pozytywne zmiany, jakie zapewnia aparat ortodontyczny można zaobserwować po 2-3 miesiącach. Wczesne wykrycie i leczenie zaburzeń zgryzu w okresie aktywnego wzrostu wymaga mniej wysiłku ze strony dziecka i jego rodziców.

Stały aparat ortodontyczny

  Innym rodzajem urządzenia do poprawy zgryzu jest stały aparat ortodontyczny, który jest przyklejany do zębów klejem stomatologicznym i jest noszony przez cały czas leczenia. Budowa aparatu to metalowe zamki, które często noszone są przez alergików albo zamki kosmetyczne bardziej efektowne i mogą być kryształowe, szafirowe lub ceramiczne. Części elastyczne (ligatury) ortodonta wymienia podczas kolejnych wizyt, można wybrać sobie dowolny kolor. Natomiast łuk należy wymieniać kilka razy podczas całego procesu korekcji zgryzu.

Aparat ortodontyczny – dlaczego potrzebna jest korekcja zgryzu

Istnieją obiektywne powody związane z anatomią obszaru szczękowo-twarzowego osoby. Właściwy zgryz został stworzony przez naturę w celu równomiernego rozłożenia obciążenia żucia podczas jedzenia.

  Jeśli jednak zgryz jest nieprawidłowy, niektóre zęby zmieniają pozycję, co wygląda nieestetycznie. Wszystko to z kolei doprowadzi do większej podatności na próchnicę, wczesnej utraty zębów i konieczności zastosowania protez. W przypadku nieprawidłowości w stykaniu się zębów górnych z dolnymi powszechne są zwiększone otarcia zębów, zaburzenia funkcjonowania i choroby stawu skroniowo-żuchwowego oraz różne choroby przyzębia. Po trzecie, niewłaściwe umieszczenie zębów może prowadzić do chorób przewodu pokarmowego, ponieważ zgryz determinuje działanie takich funkcji jamy ustnej, jak żucie i połykanie.

Czy w każdym wieku można zdecydować na aparat ortodontyczny?

  Wcześniej uważano, że leczenie ortodontyczne można przeprowadzić tylko podczas tworzenia się układu szczęki zębowej, tj. u dzieci i młodzieży. Obecnie pojawiły się nowe projekty, które umożliwiają przeprowadzanie korekt ortodontycznych również u dorosłych. Wszystko zależy od tego, ile zębów ma dana osoba i w jakim stanie jest tkanka przyzębia. Oczywiście zdolności wyrównawcze organizmu zmniejszają się z wiekiem, trudniej jest przystosować się do procedury długotrwałego leczenia, ale teoretycznie krzywe zęby można skorygować w każdym wieku.

  Nawiasem mówiąc, duże szczeliny między zębami, które pojawiają się w wieku 6-7 lat, wcale nie są oznaką nieprawidłowego zgryzu. Tylko szczęka rośnie szybko, przygotowując się do przyjęcia dużych zębów trzonowych, wtedy wszystko wróci do normy. A odziedziczone błędy natury można wiarygodnie zidentyfikować u 7-8-latków: w tym czasie trzonowce zaczynają intensywnie rosnąć.

  Wśród nowoczesnych systemów do korygowania zgryzu znajduje się ruchomy aparat ortodontyczny stosowany u dzieci z zębami mlecznymi oraz systemy zamków, które stosuje się u dzieci w wieku 11-13. Teraz istnieje ogromny ich wybór: metalowe, plastikowe i prawie niezauważalne, szafirowe. U pacjentów dorosłych możliwość leczenia ortodontycznego zależy od stanu tkanek przyzębia (bezpośrednie otoczenie zęba). Jeśli wystąpią jakiekolwiek zmiany patologiczne, stomatolog (ortodonta) określa odpowiednią taktykę leczenia, aby nie pogorszyć procesu. Zdrowe zęby są wyrównane nawet koronami.

  Piękne, równe zęby są elementem kultury, który definiuje nowoczesną osobę. Wielu ludzi często nie decyduje się na korektę zgryzu uważając, że chodzenie przez 1,5 roku z aparatem na zębach jest bardzo niekomfortowe. To jest całkowicie błędne. Znani ludzie show-biznesu nie wahają się wyjść na „ściankę”, wybieg dla modelek, czy udzielić wywiadu posiadając na swych zębach metalowe druciki. Dzieje się tak, dlatego, że zrozumieli, iż do całkowitej doskonałości brakowało im olśniewającego uśmiechu.